Thực tế cho thấy, đa số mọi người đều biết tầm quan trọng của bình chữa cháy nhưng lại thiếu kiến thức thực tế về cách sử dụng bình chữa cháy. Nhiều người lo sợ việc sử dụng sai cách có thể gây bỏng lạnh, đặc biệt với bình CO2, hoặc sợ làm tình hình tồi tệ hơn. Có những người thậm chí không phân biệt được giữa các loại bình khác nhau, cứ nghĩ rằng “bình chữa cháy là bình chữa cháy” và sử dụng theo cách giống nhau.
Chính sự thiếu hiểu biết này đã khiến nhiều cơ hội dập tắt đám cháy ngay từ đầu bị bỏ lỡ. Khi lửa vừa bùng lên, nếu biết cách xử lý đúng, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát tình hình chỉ trong vài phút. Nhưng nếu do dự, hoảng loạn hay sử dụng sai cách, đám cháy nhỏ có thể nhanh chóng trở thành thảm họa lớn.
Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ sự khác biệt giữa ba loại bình chữa cháy phổ biến nhất: bột, CO2 và gốc nước. Mỗi loại có nguyên lý hoạt động, cách sử dụng và lưu ý an toàn riêng biệt. Khi nắm vững những kiến thức này, bạn sẽ tự tin hơn trong việc lựa chọn và sử dụng đúng loại bình cho từng tình huống cụ thể.
Bình Chữa Cháy Bột – Giải Pháp Đa Năng
Bình chữa cháy bột là loại phổ biến nhất mà chúng ta thường thấy ở các tòa nhà, văn phòng hay gia đình. Chúng có màu đỏ đặc trưng với nhãn ghi “ABC” hoặc “BC”, kèm theo một đồng hồ đo áp suất nhỏ ở phía trên. Bên trong chứa bột hóa chất khô có màu trắng hoặc vàng nhạt, được nén dưới áp suất cao.
Điều đặc biệt của bình bột là khả năng xử lý được hầu hết các loại cháy khác nhau. Từ cháy giấy, vải vóc, gỗ cho đến cháy xăng dầu, thậm chí cả cháy thiết bị điện. Chính vì tính đa năng này mà bình bột trở thành lựa chọn hàng đầu cho các khu vực có nhiều loại vật liệu khác nhau.
Trước khi sử dụng bình bột, bạn cần lắc bình lên xuống khoảng 3-4 lần. Điều này rất quan trọng vì bột có thể bị kết tụ theo thời gian, đặc biệt là ở những nơi có độ ẩm cao. Việc lắc đều sẽ giúp bột trở nên xốp hơn và phun ra đều hơn.
Cách sử dụng bình chữa cháy bột xách tay:
- Xách bình đến gần đám cháy và lắc đều 3-4 lần
- Rút chốt an toàn ra khỏi tay cò
- Đứng cách đám cháy khoảng 1,5 mét, tay trái cầm vòi hướng vào gốc lửa
- Tay phải ấn tay cò để bột phun ra
Với bình xe đẩy có dung tích lớn hơn, quy trình tương tự nhưng bạn cần đẩy xe đến gần hiện trường trước. Sau đó kéo vòi rulo ra, giật chốt an toàn và kéo van chính vuông góc với mặt đất. Nhớ chọn vị trí thuận chiều gió trước khi bóp cò để tránh bị bột thổi ngược lại.
Cách Sử Dụng Bình Chữa Cháy CO2 – Sự Lựa Chọn Sạch Sẽ
Bình CO2 có vẻ ngoài khác biệt so với bình bột, không có đồng hồ đo áp suất. Điểm nhận biết dễ nhất là loa phun lớn bằng nhựa màu đen ở đầu vòi.
Nguyên lý hoạt động của bình CO2 dựa trên việc giảm hàm lượng oxy trong không khí xung quanh đám cháy. Khi CO2 lỏng được phun ra, nó ngay lập tức chuyển thành khí và tạo ra nhiệt độ cực thấp, có thể xuống tới -79°C. Chính vì vậy, bình CO2 vừa có tác dụng làm lạnh vừa ngăn cháy bằng cách loại bỏ oxy.
Đây là lựa chọn tuyệt vời cho những khu vực có thiết bị điện tử nhạy cảm như phòng máy tính, phòng server hay các thiết bị y tế. Khác với bình bột, CO2 không để lại cặn bẩn sau khi sử dụng, giúp bảo vệ các thiết bị đắt tiền khỏi bị hư hại thêm.
Tuy nhiên, bình CO2 cũng tiềm ẩn nguy hiểm riêng. Loa phun kim loại trở nên cực kỳ lạnh khi sử dụng và có thể gây bỏng lạnh nghiêm trọng nếu chạm vào. Vì vậy, bạn chỉ được phép cầm phần tay cầm bằng nhựa và tuyệt đối không chạm vào loa phun.
Cách sử dụng bình CO2:
Khi xảy ra cháy, xách bình CO2 tiếp cận đám cháy, còn tay kia mở khoá van bình.
- Xách bình đến gần đám cháy (không cần lắc như bình bột), điều chỉnh loa phun hướng vào gốc lửa tối thiểu là 0,5m
- Tay còn lại giật chốt hãm kẹp chì ( chốt an toàn)
- Giữ khoảng cách an toàn với đám cháy ( khoảng 1,5-4 mét), chỉ cầm phần tay cầm nhựa
- Nhấn van để khí CO2 phun ra, di chuyển vòi qua lại nếu áp lực yếu
Tuyệt đối không cầm tay vào vòi và loa phun để tránh bị bỏng lạnh. Chỉ điều chỉnh hướng của loa phun và cầm vào cổ bình chữa cháy để giữ an toàn.
Một lưu ý quan trọng khác là CO2 có thể gây ngạt thở trong không gian kín. Do đó, sau khi sử dụng, hãy nhanh chóng thoát ra nơi thông thoáng và đảm bảo khu vực được thông gió tốt trước khi ai đó vào lại.
Bình Chữa Cháy Foam
Bình gốc nước hay còn gọi là bình Foam có vẻ ngoài tương tự bình bột nhưng thường có màu xanh hoặc có nhãn ghi “FOAM” hoặc “AFFF” rõ ràng. Bên trong chứa dung dịch tạo bọt có màu trắng hoặc trong suốt, thay vì bột như các loại khác.
Điểm đặc biệt của bình Foam nằm ở nguyên lý hoạt động độc đáo. Thay vì dập lửa bằng hóa chất hay khí, bình này tạo ra một lớp bọt dày đặc bao phủ lên bề mặt chất cháy. Lớp bọt này vừa có tác dụng làm mát, vừa ngăn chặn sự tiếp xúc giữa nhiên liệu và oxy trong không khí.
Bình Foam đặc biệt hiệu quả với các vụ cháy chất lỏng như xăng, dầu, cồn hay các hóa chất lỏng khác. Lớp bọt tạo thành không chỉ dập tắt ngọn lửa mà còn ngăn chặn sự bay hơi của chất lỏng, giúp kiểm soát tình hình tốt hơn và lâu hơn.
Kỹ thuật sử dụng bình Foam khác biệt đáng kể so với hai loại kia. Với đám cháy chất lỏng, bạn không được phun trực tiếp vào mặt lửa vì có thể làm bắn tung tóe chất lỏng đang cháy. Thay vào đó, hãy phun nhẹ nhàng, quét qua đầu ngọn lửa để bọt rơi xuống tự nhiên và dần dần bao phủ toàn bộ bề mặt chất lỏng.
Cách sử dụng bình chữa cháy Foam:
- Giữ khoảng cách an toàn, giật đứt niêm phong hoặc xoắn chốt an toàn
- Rút chốt bảo hiểm như các loại bình khác
- Với cháy chất lỏng: Phun nhẹ nhàng, quét qua đầu lửa để bọt rơi xuống phủ kín
- Với cháy chất rắn: Phun trực tiếp vào gốc lửa
Lựa Chọn Bình Chữa Cháy Phù Hợp
Việc lựa chọn loại bình nào phụ thuộc vào đặc thù từng môi trường và loại cháy có thể xảy ra. Bình bột với tính đa năng vượt trội phù hợp cho hầu hết các gia đình và văn phòng thông thường. Tuy nhiên, nhược điểm của nó là để lại cặn bẩn có thể làm hỏng thiết bị điện tử tinh vi.
Bình CO2 là lựa chọn tối ưu cho những nơi có nhiều thiết bị điện tử đắt tiền. Phòng máy tính, trung tâm dữ liệu, các phòng thí nghiệm hay bệnh viện thường ưu tiên loại này. Tuy nhiên, cần cẩn thận với nguy cơ ngạt khí trong không gian kín và khả năng gây bỏng lạnh.
Bình Foam thể hiện ưu thế vượt trội trong các khu vực có nguy cơ cháy chất lỏng cao như kho xăng dầu, nhà máy hóa chất, hoặc các cơ sở sản xuất có sử dụng nhiều dung môi hữu cơ. Khả năng tạo lớp phủ bảo vệ lâu dài giúp ngăn chặn tình trạng cháy bùng phát trở lại.
Xem thêm: Các loại bình chữa cháy
An Toàn Trên Hết
Dù sử dụng loại bình nào, nguyên tắc an toàn luôn phải được đặt lên hàng đầu. Trước khi tiếp cận đám cháy, hãy đánh giá quy mô và đảm bảo rằng bạn có thể xử lý được. Nếu đám cháy quá lớn, cao hơn người hoặc lan nhanh, hãy thoát hiểm ngay lập tức và gọi lực lượng cứu hỏa chuyên nghiệp.
Luôn đứng ở vị trí thuận chiều gió để tránh khói và chất chữa cháy thổi ngược lại. Đảm bảo có lối thoát phía sau và không bao giờ quay lưng lại với đám cháy khi chưa chắc chắn đã dập tắt hoàn toàn. Hãy nhắm vào gốc lửa thay vì ngọn lửa, và di chuyển vòi phun qua lại để đảm bảo dập tắt toàn bộ khu vực.
Sau khi sử dụng bình chữa cháy, hãy theo dõi kỹ khu vực trong ít nhất 30 phút để đảm bảo lửa không bùng phát trở lại. Thay thế hoặc nạp lại bình ngay lập tức, vì một khi đã sử dụng, áp suất trong bình sẽ giảm và có thể không đủ để xử lý sự cố tiếp theo.
Kết Luận
Hiểu biết về cách sử dụng đúng từng loại bình chữa cháy không chỉ giúp bạn xử lý hiệu quả các tình huống khẩn cấp mà còn đảm bảo an toàn cho bản thân và mọi người xung quanh. Mỗi loại bình có những ưu điểm riêng và phù hợp với những tình huống cụ thể, do đó việc lựa chọn và sử dụng đúng cách là vô cùng quan trọng.
Tuy nhiên, cần nhớ rằng bình chữa cháy cầm tay chỉ là giải pháp tạm thời cho những đám cháy nhỏ trong giai đoạn đầu. Đối với những vụ cháy lớn, phức tạp, ưu tiên hàng đầu luôn là đảm bảo an toàn tính mạng và gọi lực lượng cứu hỏa chuyên nghiệp. Kiến thức về chữa cháy là vũ khí, nhưng sự thận trọng và khôn ngoan mới là điều quyết định sự sống còn.
